GỖ CÂY SƯA VÀ GIÁ TRỊ THỰC SỰ CỦA NÓ
Nhìn các loại hình thù trên vân gỗ sưa, người ta thường liên tưởng đến những con quỷ mặt người đầy sức mạnh, ma lực, hấp dẫn.
Để tìm hiểu công dụng thực sựa của gỗ sưa, phóng viên đã nhờ hai người bạn Trung Quốc tra cứu, tìm hiểu, phiên dịch từ các tài liệu ở Trung Quốc.
Hai người bạn này là Từ Vũ, Thạc sĩ truyền thông, Đại học Truyền thông Trung Quốc, hiện đang làm việc ở Đài Truyền hình Thiên Tân và Thạc sĩ ngôn ngữ học Đặng Vân (Deng Yun).
Thạc sĩ Đặng Vân là người từng du học ở Việt Nam, tại trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn Hà Nội, hiện đang công tác ở TP. Trùng Khánh.
Theo Ths. Đặng Vân, loại gỗ quý nhất với người Trung Quốc là gỗ sưa Hải Nam, có tên khoa học là Dalbergia odorifera T.chen, dịch ra tiếng Việt là hoàng hoa lê.
Về chất lượng, đây là loại gỗ rất tốt, bền, không mối mọt, không biến hình, độ ổn định cao, nên rất thích hợp làm đồ sử dụng trong gia đình.
Gỗ sưa có vân đẹp
Về hình thức, loại gỗ này có màu vàng kim, ôn nhuận, tâm gỗ có màu hồng đỏ, đặc biệt, vân gỗ không theo quy tắc nào, có lúc có hình hồ ly, có khi có hình người già, có khi lại ra hình một mái tóc dài.
Nhìn các loại hình thù trên vân gỗ sưa, người ta thường liên tưởng đến những con quỷ mặt người đầy sức mạnh, ma lực, hấp dẫn.
Trong hai cuốn sách “Bác vật yếu lãm” và “Bản mục thập di” viết rằng, gỗ sưa của người Giao Chỉ, gọi là hoàng hoa lê, là loại gỗ tốt nhất (sách sử khẳng định gỗ sưa Giao Chỉ tốt nhất, còn hiện nay thì lại cho rằng gỗ sưa Hải Nam mới tốt). Gỗ đỏ mà tinh tế, sắc đỏ tím, hương dịu nhẹ, vân gỗ như mặt quỷ.
Loại gỗ này thường được làm bàn ghế, giường tủ và những đồ dùng hàng ngày của vua chúa và những gia đình quyền quý. Làm đồ gia dụng, các thợ mộc phải biết tận dụng sắc màu đỏ tía quyền quý và vân gỗ kỳ lạ của nó.
Những món đồ nhỏ bé bằng gỗ sưa này đều có giá cả chục triệu đồng
Từ thời Đường, loại gỗ này đã được vua chúa ưa chuộng, làm đủ các loại giường, tủ, bàn ghế. Thời đó, ngoài vàng bạc châu báu thì vùng đất Giao Chỉ thường cống nạp cho triều đình gỗ hoàng hoa lê. Chiêm Thành, Chân Lạp cũng thường cống nạp cho triều Đường loại gỗ này.
Từ điển Baike (từ điển tra cứu lớn của Trung Quốc) viết, sưa đỏ là loại cây điển hình ở Việt Nam. Với người Trung Quốc, đây là loại cây mới, vì không có tên quốc tế chính thức.
Theo thường lệ, để đặt tên cho một loại cây, loại cây đó phải có mẫu ở vườn thực vật Hoàng gia Anh quốc. Cây này không có tên trong Vườn thực vật hoàng gia Anh, nên không biết gọi thế nào. Người Trung Quốc tạm gọi nó là tử đàn hoặc Việt Nam đàn.
Người Trung Quốc dùng loại gỗ này làm đồ gia dụng. Nơi chế tác gỗ sưa nổi tiếng nhất là Tô Châu. Tại vùng này, nghề mộc đã tạo ra một trường phái gọi là “đồ gia dụng kiểu Tô Châu”, chỉ làm bằng gỗ sưa. Theo cuốn từ điển này, gỗ sưa được dùng nhiều trong các gia đình quyền quý thời Minh, Thanh.
Cuốn “Trung dược đại từ điển” viết rằng, gỗ sưa có tác dụng cầm máu, giảm đau, chống cao huyết áp, bệnh đường ruột.
Cuốn “Bản thảo cương mục” liệt kê tác dụng của gỗ sưa: nhuận khí, không độc, có thể cầm máu, chữa bệnh tim.
Từ Hải (cuốn từ điển lớn nhất Trung Quốc) ghi: gỗ sưa có tác dục hoạt huyết, giảm đau. Các sách này cũng nói rằng, gỗ sưa chỉ dùng phối hợp với các loại dược liệu khác mới có tác dụng, nhưng lại không thấy sách nào mô tả cách chế biến.
Chiếc ghế mảnh khảnh như thế này được bán với giá cả chục tỷ đồng ở Trung Quốc
Tuy nhiên, theo báo chí Trung Quốc, người buôn bán gỗ sưa thường nhấn mạnh rằng, gỗ sưa có nhiều tác dụng chữa bệnh, đặc biệt là những bệnh nan y, thậm chí trị được “bệnh âm” khi sử dụng đồ dùng gỗ sưa, nhằm nâng cao tính huyền bí và giá trị của nó.
Khoa học hiện đại của Trung Quốc đã khẳng định gỗ sưa không hề có tác dụng chữa bệnh.
Theo Ths. Từ Vũ, gỗ sưa giá trị nhất phải là gỗ sưa Hải Nam. Năm 2007, giá của gỗ sưa Hải Nam là 9 tỷ đồng đồng/tấn, trong khi đó, cùng thời điểm này, gỗ sưa Việt Nam chỉ khoảng 1,3 tỷ đồng/tấn.
Gỗ sưa Việt Nam có hương thơm kém hơn, nhưng hoa văn lại giống hệt gỗ sưa Hải Nam. Chính vì thế, người Trung Quốc thu mua gỗ sưa Việt Nam để làm giả. Thậm chí, họ làm giả đổ cổ của vua chúa, sẽ bán được với giá trên trời.
Thế nên, mới có chuyện, năm 2008, báo chí Trung Quốc rầm rộ đưa tin vụ kiện hy hữu. Bà Lưu, đã bỏ ra số tiền 850 vạn tệ (tương đương 24 tỷ đồng) để mua một chiếc giường cùng một số phụ kiện đi theo bằng gỗ sưa.
Bà này kiện người bán hàng ra tòa vì cho rằng, đã lừa bán cho bà chiếc giường làm bằng gỗ sưa Việt Nam chứ không phải gỗ sưa Hải Nam.
Những chiếc tủ gỗ sưa như thế này có giá 20-30 tỷ đồng
Vụ kiện kéo dài từ năm 2008 đến nay, song vẫn chưa ngã ngũ, vì Trung Quốc chưa đủ trình độ xác định đâu là sản phẩm từ gỗ sưa Việt Nam, đâu là sản phẩm làm từ gỗ sưa Hải Nam. Hơn nữa, trong các tiêu chuẩn về gỗ đỏ của Trung Quốc, đã chia thành 8 loại, 33 chủng, song vẫn không đề cập gì đến gỗ sưa Việt Nam, để có thể đưa ra căn cứ so sánh.
Theo Ths. Từ Vũ, sở dĩ gỗ sưa đỏ ở Trung Quốc đắt như vậy, là vì, loại gỗ này thường được vua chúa, quan lại ngày xưa ưa chuộng. Chỉ những người có công lao lớn, được phong tước, mới được thưởng đồ làm từ gỗ này. Do đó, trong tâm thức người Trung Quốc, sản phẩm từ gỗ này sẽ nâng cao vị thế cho chủ nhân.
Chính vì lẽ đó, những người giàu Trung Quốc ráo riết săn lùng các sản phẩm gỗ sưa đỏ Hải Nam. Tuy nhiên, để có được một cây sưa, phải mất hàng trăm năm, mà nguồn gỗ sưa Hải Nam đã cạn kiệt, nên thương lái chuyển sang tìm kiếm gỗ sưa ở Việt Nam và đã tạo ra cơn sốt gỗ sưa kinh khủng ở Việt Nam kéo dài mấy năm nay.
Trên Tinh Hoa Thời Báo, có đăng quảng cáo rất nhiều loại gỗ sưa, cả của Việt Nam và Hải Nam. Vào mục rao vặt của tờ báo này, có thể biết rõ giá trị của các sản phẩm từ gỗ sưa.
Chiếc ấm pha trà, bé bằng nắm tay, làm từ gỗ sưa Việt Nam có giá 6 triệu đồng, bình đựng trà 10 triệu đồng… Thật choáng váng khi 2 chiếc ghế mảnh khảnh bằng gỗ sưa đỏ Hải Nam, niên đại thời Thanh, có giá tới 480 vạn tệ, tương đương 14 tỷ đồng.
Qua đây, đã hiểu vì sao gỗ sưa lại được Trung Quốc thu mua ráo riết và lại đắt như vậy.
Sưu tầm
