NHỮNG CÂU CHUYỆN CHƯA ĐƯỢC BIẾT ĐẾN
VỀ LOÀI HOA SEN ĐỀN VUA ĐINH – LÊ
Được coi là biểu tượng cho cốt cách, sức sống mãnh liệt của dân tộc, hội tụ được đầy đủ trong mình ý nghĩa triết học – nhân sinh cao quý, ý nghĩa âm dương ngũ hành, đáp ứng yêu cầu đa diện, tâm linh của đông đảo quần chúng, đó chính là biểu tượng Quốc hoa Việt Nam: Hoa sen
Hoa sen trong kiến trúc đền thờ vua Đinh – Lê
Được coi là biểu tượng cho cốt cách, sức sống mãnh liệt của dân tộc, hội tụ được đầy đủ trong mình ý nghĩa triết học – nhân sinh cao quý, ý nghĩa âm dương ngũ hành, đáp ứng yêu cầu đa diện, tâm linh của đông đảo quần chúng, đó chính là biểu tượng Quốc hoa Việt Nam: Hoa sen
Đền thờ vua Đinh – Lê
Sinh ra và lớn lên nơi bùn lầy nhơ bẩn, hoa sen mạnh mẽ vươn lên mọi gian khó tỏa ngát hương cho đời. Không có một loài hoa nào có thể cạnh tranh được sức sống mãnh liệt và vẻ đẹp của hoa sen:
Lá xanh, bông trắng lại chen nhị vàng
Nhị vàng, bông trắng, lá xanh
Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn
(Ca dao)
Khác với hình tượng sen tại đền vua Lê, những bông sen ở hai chiếc cột lớn trước cổng đền vua Đinh có hình thù rất lạ: sen hóa quỷ, nhưng là một con quỷ đầy phẫn uất. Tại sao lại thế? Không tình cờ, vẫn cách tạo hình này, sen hóa mặt quỷ được đắp nổi trên hai cột biểu lớn sừng sững nhìn xuống dân làng và khách hành hương.
Lần ngược lại lịch sử, năm Bá Kếnh Dương Đức Vĩnh cho làm lại đền thờ vua Đinh cũng là vừa sau khi vua Duy Tân và phong trào Cần Vương bị dìm trong bể máu. Đúng như câu thơ trong bài Xuân vọng của Đỗ Phủ: Cảm thì hoa tiễn lệ ( cảm thời hoa cỏ dòng châu). Lạ thay, đồ án sen hóa quỷ còn thấy ở trên tường hồi bít đốc nhà nghi môn ở đền Kim Liên (Hà Nội) và một vài ngôi chùa, ngôi đền thời Nguyễn khác ở Bắc Bộ. Nếu quả thật dạng đồ án sen hóa quỷ chỉ xuất hiện trong mỹ thuật thời Nguyễn thì đó là một câu chuyện cũng đáng để các sử gia quan tâm. Nước mất, nhà tan, sen vẫn còn đây gửi niềm đau phẫn uất tới thiên thu.