CÂY HOA HÒE – VỊ THUỐC QUÝ CHO MỌI NHÀ
Cây Hoa Hòe còn gọi là hòe mễ, hòe hoa, hòe hoa mễ. Tên khoa học: Sophora japonica L. thuộc họ cành bướm.
Cây Hoa Hòe còn được gọi là cây “lộc”, là một trong ba loại cây được người xưa coi trọng nhất. Họ luôn coi đó là biểu tượng của sự giàu sang phú quý.
Theo điển tích Trung Hoa, ở trước Triều môn mà trồng ba cây hòe là tượng trưng của chức Tam công trong triều đình, vì thế nhân gian hay trồng hòe ở trước cửa nhà với ước mong con cái thành danh sau này.
Nếu trồng Cây Hoa Hòe ở phía sau nhà thì lại bị coi như bế tắc công danh.
Đặc Điểm Phân Bố Của Cây Hoa Hòe:
Cây Hoa Hòelà cây bản địa Đông Á (chủ yếu là Trung Quốc; và như tên gọi Latin, nó được di thực đến Nhật Bản).
Tại Việt Nam: Cây hòe phân bố ở các tỉnh phía Bắc, trong đó có nhiều ở làng quê Thái Bình, tập trung nhiều nhất ở các huyện Thái Thụy, Vũ Thư. Tuy nhiên, do ưu điểm dễ trồng, hiếm khi nhiễm sâu bệnh và mất mùa nên có nhiều người quê Thái Bình đi kinh tế mới ở các tỉnh Tây Nguyên, đem hòe vào trồng làm bóng mát cho cây cà phê cũng phát triển rất tốt, cho thu nhập cao.
Đặc Điểm Của Cây Hoa Hòe:
Cây Hoa Hòe là cây thân gỗ, cao có thể lên đến 15 mét, thân thẳng, chỏm lá tròn, cành cong queo, lá kép, cụm hoa hình chùy ở đầu cành, tràng hoa hình bướm màu trắng ngà. Ðài hoa hình chuông, màu vàng xám. Quả hòe loại đậu, không mở, dày và thắt nhỏ lại ở giữa các hạt. Nụ hoa hình trứng, có cuống nhỏ, ngắn, một đầu hơi nhọn, dài 3 – 6mm, rộng 1 – 2mm màu vàng xám. Hoa chưa nở dài từ 4 – 10mm, đường kính 2 – 4 mm. Cánh hoa chưa nở màu vàng, mùi thơm, vị hơi đắng. Hòe trồng cây lấy nụ hoa và quả làm thuốc chữa được nhiều bệnh, song chủ yếu dược liệu dùng nụ hoa. Nụ hoa hoè tính hơi lạnh, có nhiều công dụng như hạ mỡ máu, chống viêm, chống co thắt và chống loét, chống tiêu chảy, cao huyết áp, đau mắt; tác dụng tốt với hệ tim mạch, chữa các chứng chảy máu như chảy máu cam, ho ra huyết, băng huyết, đại tiểu tiện ra máu…
Phương pháp ươm Cây Hoa Hòe :
Trước hết chọn những cây hòe có chùm hoa to, nhiều nụ (bà con thường gọi là hòe nếp). Thời gian từ tháng 12 đến tháng 2 (âm lịch) chọn những quả đã chín ngắt về tách hạt và có thể ươm ngay.
Trước hết rải 1 lớp cát nhỏ hoặc đất mịn dày độ 7 – 10cm sau đó rải đều hạt hòe tiếp tục phủ 1 lớp đất dày 4 – 5cm.
Thường xuyên tưới nước sau khoảng 20 – 30 ngày thì hạt nảy mầm, khi cây đã cao khoảng 5 – 7cm được 2 – 3 cặp lá nhỏ thì cho vào bầu nilon đã đóng đầy đất màu, sau đó xếp bầu theo hàng làm giàn che bớt ánh sáng và thường xuyên tưới nước. Khi Cây Hoa Hòe cao khoảng 40 – 60cm có thể trồng được (ở Tây Nguyên trồng đầu mùa mưa là tốt nhất).
Cách trồng Cây Hoa Hòe :
Nếu Cây Hoa Hòe trồng trên vùng đất trống, trồng cây cách cây: 5 – 7m.
Trồng Cây Hoa Hòe xen với cà phê thì có thể trồng thưa hơn: Đào hố vuông 40cm x 40cm sâu 40cm dùng phân chuồng đã ủ hoai (cây hòe đặc biệt ưa phân chuồng) sau đó trộn lẫn phân, đất và đặt cây cho lấp hết bầu (trong lúc cắt bầu tránh làm vỡ bầu).
Chăm sóc Cây Hoa Hòe :
Cây Hoa Hòe là loại cây rễ cọc chịu hạn tốt, mùa khô có thể tưới thêm để cây phát triển nhanh. Có thể thay phân chuồng bằng phân vô cơ. Khi cây hòe đã cao khoảng 1,2 – 1,5m, ngắt ngọn chính để hoa hòe ra đầu cành, nên càng nhiều cành, càng nhiều hoa.
Cây Hoa Hòe trồng thường ba năm thì có hoa, nếu chăm sóc tốt thì 2 năm hòe đã cho hoa.
Cây Hoa Hòe trồng 4 – 5 năm có thể cho từ 8 – 10kg hoa khô.
Thu hoạch hòe: Khi chùm hoa đã to, nụ đã cương to sắp bung hoa thì ngắt, nếu ngắt non hoặc hoa đã nở năng suất sẽ giảm.
Sau khi đã ngắt chùm Hoa Hòe, loại bỏ lá, cuống hoa đem phơi khô là có thể bán được.
Thông thường cứ 7 – 10 ngày thu hoạch hòe 1 lần. Cây hòe thích nghi với những vùng đất không phù hợp với cây cà phê như xa nước, có thể trồng hòe thay cho cây cà phê.
Ngoài ra, có thể trồng xen hòe trong lô cà phê hay trồng chắn gió ở bờ lô đều tốt.
Với phương án trên bà con nông dân chúng ta sẽ có thêm nguồn thu nhập không nhỏ từ cây hòe.
Công Dụng Của Cây Hoa Hòe: Tính chất hoa hòe theo tài liệu cổ: Hoa vị đắng,tính bình,quả vị đắng tính hàn. Hoa vào hai kinh can và đại tràng.Quả vào kinh can.Có tác dụng lương huyết thanh nhiệt,chỉ huyết(hoa).Quả tính chất gần như hoa nhưng có thể gây ra thai.Dùng chữa xích bạch lỵ, trĩ ra máu, thổ huyết, máu cam, phụ nữ băng huyết.
Hiện nay, nhân dân dùng hoa hòe làm thuốc cầm máu, dùng trong những bệnh ho ra máu,đổ máu cam,tiểu tiện ra máu, ruột chảy máu.Ngày uống 5- 20 gam dưới dạng thuốc sắc.
Rutin thường dùng cho người bệnh bị tăng huyết áp mà mao mạch dễ vỡ, để đề phòng đứt mạch máu não, xuất huyết cấp tính do viêm thận, xuất huyết ở phổi mà không rõ nguyên nhân, còn có tác dụng đối với bệnh tăng huyết áp.Rutin thường được chế thành viên,mỗi viên chứa 0,02g. Ngày uống 3 lần,mỗi lần 1-2 viên.(0,06-0,12g/ngày).
Sưu Tầm Và Biên Soạn
