KỸ THUẬT GHÉP CÂY KHẾ
Cũng giống như một số loại cây ăn trái, người ta đã có thể ghép giống mới lên gốc của những cây giống cũ để thay đổi giống, cây khế nhà bạn cũng có thể áp dụng cách làm này để ghép nhiều giống khác nhau lên cùng một gốc ghép đã có sẵn dáng thế đẹp mà bạn đã có để tạo cho cây khế có dáng thế cổ thụ, với nhiều loại trái đẹp và lạ mắt.
Trước hết bạn phải cắt tỉa tạo cho cây khế nhà bạn có dáng thế của một cây cổ thụ, sau đó bứng trồng chúng vào trong một cái chậu có độ lớn phù hợp. Sau khi trồng, đưa cây vào chỗ mát, tích cực chăm sóc (tưới nước, bón thêm phân vô cơ,…) để cây ra tược non mới, khi nào những tược này đạt độ lớn theo yêu cầu thì ghép giống khế khác vào. Về giống hiện nay trong dân gian đang trồng có nhiều loại, có loại chua, có loại ngọt, có loại khi chín trái có màu vàng ươm, có loại khi chín trái lại có màu hơi trắng, cũng có loại trái nhỏ cỡ trứng gà, trứng vịt, nhưng lại có loại trái rất lớn có khi đến nửa ký, có loại lá to dài, nhưng cũng có loại lá nhỏ cho trái quanh năm (mà có người gọi là giống khế Nhật), có loại trái trắng, lá trắng,…Tùy theo bạn thích giống nào thì ghép giống đó lên gốc cây khế cũ của mình. Về ghép bạn có thể áp dụng nhiều cách, nhưng để vừa dễ ghép, vừa phù hợp với điều kiện phải lấy giống từ xa đem về bạn nên áp dụng một trong hai cách ghép sau đây:
Ghép “Bo”:
Với cách ghép này bạn phải chờ cho những tược mới ra trên cây khế nhà bạn lớn cỡ điếu thuốc lá trở lên thì khi ghép mới dễ thành công. Trên “gốc ghép” bạn dùng mũi dao nhọn rạch hai đường song song cách nhau khoảng 0,5cm, dài khoảng 1cm, phía dưới của hai đường này cắt một đường ngang nối liền hai đường này lại với nhau tạo thành hình chữ U (phần này gọi là “cửa sổ”). Trên cây cần lấy giống chọn một cành có độ lớn tương đương với độ lớn của “gốc ghép”, lựa lấy một mắt mầm còn tốt , sau đó dùng mũi dao nhọn rạch 4 đường xung quanh mắt mầm tạo thành một hình chữ nhật sao cho khi lắp ráp chúng vừa khít với “cửa sổ” đã mở trên gốc ghép (phần này gọi là “Bo”). Lấy mũi dao nhọn bóc tách lớp vỏ trên “cửa sổ” rồ đặt “Bo” giống vào “cửa sổ”, sau cùng dùng dây nilon quấn vừa đủ chặt chỗ vừa ghép, khoảng 2 tuần sau mở dây nilon kiểm tra, nếu thấy “Bo” còn sống thì dùng kéo cắt bỏ đoạn ngọn của “gốc ghép” (cắt phía trên chỗ ghép khoảng 2 – 3cm). Sau một thời gian mắt mầm sẽ nảy được tạo ra giống mới được ghép vào.
Ghép chẻ ngọn:
Cách ghép này tương đối đơn giản và dễ thành công hơn cách ghép trên. Ở cách này chỉ cần chờ cho tược mới ra trên gốc cây khế cũ nhà bạn có độ lớn cỡ ruột cây bút bi là có thể ghép được. Khi tược đạt yêu cầu về độ lớn dùng lưỡi dao lam (dao cạo râu) cắt bỏ một đoạn ngọn của tược dài khoảng 3 – 4cm, đoạn còn lại gọi là “gốc ghép”. Trên cây cần lấy giống cũng chọn một tược có độ lớn tương đương với “gốc ghép”, dùng dao lam cắt lất một đoạn ngọn của tược này cũng dài khoảng 3 – 4 cm (đoạn này gọi là cành ghép) cắt bỏ hết lá trên cành ghép sau đó cắt vạt hai bên gốc cành ghép tạo thành một hình nêm (chỗ cắt vạt dài khoảng 1cm). Lấy dao chẻ đôi “gốc ghép” , sau đó khéo léo luồn phần vạt thêm trên cành ghép vào chỗ vừa chẻ trên “gốc ghép” rồi dùng dây nilon mềm quấn vừa đủ chặt, sau cũng dùng một bao nilông nhỏ (loại trong) bao trùm hết cành ghép và chỗ ghép. Đưa cây ghép vào chỗ mát hoặc che nắng cho cây. Hai tuần sau nếu thấy cành ghép còn sống thì tháo bỏ bao nilon, hai tuần sau đó có thể tháo dây nilon quấn xung quanh chỗ ghép. Sau một thời gian cành ghép sẽ ra lá mới và phát triển thành một cây khế giống hoàn toàn với cây mà bạn chọn để lấy giống. Muốn cây khế nhà bạn mang nhiều giống khế khác trên mình bạn chỉ việc ghép thêm những giống mà mình ưa thích.
Trên đây chỉ là những hướng dẫn có tính chất cơ bản, muốn có tỷ lệ thành công cao bạn nên làm thử sao cho động tác thật thuần thục khi đó mới tiến hành ghép thật.