GIẢI QUYẾT NỔI LO VỀ BỆNH VÀNG LÁ XUẤT HIỆN TRÊN CÂY CAM
Bệnh vàng lá gân xanh hay còn gọi là bệnh Huonglongbing (bệnh rồng vàng) là bệnh có sức tàn phá lớn ở Mỹ, đe dọa xóa sổ ngành trồng cam quýt của nước này, trong đó, chỉ riêng trái cây tươi cũng đã đạt trị giá hơn 3,4 tỷ USD trong năm 2012.
Tuy nhiên gần đây, một nhóm nghiên cứu dẫn đầu bởi một nhà thực vật học tại trường Đại học California, Davis, đã sử dụng kỹ thuật giải trình chuỗi ADN để vẽ ra một bức tranh toàn cảnh về cách thức bệnh vàng lá gân xanh tác động đến cây họ cam quýt như thế nào trước khi chúng cho thấy các dấu hiệu nhiễm bệnh, mang lại hy vọng cho việc phát triển các xét nghiệm chẩn đoán và phòng trị cho căn bệnh cho đến nay vẫn chưa có thuốc chữa.
Abhaya Dandekar – nhà sinh học phân tử thực vật cho biết: “Florida đang bị bệnh vàng lá gân xanh tàn phá, và nhiều chuyên gia tin rằng chỉ là vấn đề thời gian trước khi bệnh này xuất hiện và tàn phá ở California”.
Những phát hiện mới đó cho thấy rằng, căn bệnh do vi khuẩn gây ra này gây trở ngại cho quá trình chuyển hóa tinh bột và đường ở lá và quả của cây và cũng tàn phá hệ thống nội tiết tố, là chìa khóa cho khả năng chống lại các bệnh nhiễm trùng của cây. Kết quả nghiên cứu được báo cáo trên tạp chí PLOS ONE số ra ngày 25 tháng 9.
Bởi vì căn bệnh này có một giai đoạn dài ở dạng ẩn, trong thời gian đó cây không có biểu hiện nào là bị nhiễm bệnh và vi khuẩn có khả năng kháng đang được phát triển trong phòng thí nghiệm, lựa chọn duy nhất để ngăn chặn bệnh vàng lá gân xanh lan truyền là áp dụng thuốc trừ sâu hóa học để kiểm soát côn trùng giúp truyền lan vi khuẩn, Dandekar cho biết.
Bệnh HLB hay bệnh vàng lá gân xanh ở cây có múi là căn bệnh có sức tàn phá lớn trên toàn thế giới. Bệnh này do ba loài của vi khuẩn Liberibacter Candidatus gây ra, trong đó có loài Candidatus asiaticus Liberibacter được biết đến với tên viết tắt là CaLas. Những vi khuẩn này truyền từ cây này sang cây khác bởi hai loài rầy phấn ở cây có múi – một loài côn trùng có cánh, dài khoảng 1/8 inch bám ở mặt dưới của lá cây.
Giải trình trước đó của bộ gien vi khuẩn CaLas cho thấy không có độc tố hoặc enzyme nào sẽ phá hủy màng tế bào thực vật, hoặc các hệ thống bài tiết chuyên biệt liên quan đến bệnh HLB cam quýt.
Các nhà nghiên cứu đã sử dụng công nghệ giải trình gien để nghiên cứu “transcriptome” là tập hợp của các phân tử RNA được tìm thấy trong lá cây và trái cây.
Phân tích của họ xác nhận rằng, ở những cây bị nhiễm bệnh, bệnh HLB đã khiến cho tinh bột tích tụ trong lá, ngăn cản vận chuyển chất dinh dưỡng thông qua vỏ cây và làm giảm quang hợp. Họ cũng phát hiện ra rằng, sự trao đổi bình thường của đường sucroza – chìa khóa để quang hợp, đã bị gián đoạn.
Hơn nữa, các nhà nghiên cứu phát hiện ra rằng, bệnh HLB can thiệp vào điều tiết của các hoóc-môn như axít salicylic, axít jasmonic và ethylene – “xương sống” của các phản ứng miễn dịch bẩm sinh của thực vật. Và họ thấy rằng, cây bị nhiễm bệnh cũng có những thay đổi trong chuyển hóa axít amin quan trọng hoạt động như một kho chứa nitơ hữu cơ ở nhiều loài thực vật. Nitơ rất cần thiết để kích thích phản ứng miễn dịch của thực vật.
Các nhà nghiên cứu dự đoán rằng, những phát hiện này sẽ dẫn đường đến các xét nghiệm mới để phát hiện vi khuẩn và sự hiện diện của HLB trong cây ăn quả.