Cây Mâm Xôi – Đẹp Ngon Và “Chất” Lạ

CÂY MÂM XÔI

Tuyệt vời của những tuyệt vời!

Cây Mâm xôi còn gọi là đùm đũm, đũm hương, đùm đùm, ngấy, mắc hú, phúc bồn tử, tên khoa học là rubus alceaefolius poir. (r.molúccanus L), cây thuộc chi Mâm xôi, trong họ hoa hồng (rosaceae). Gọi tên mâm xôi vì nó có quả kép trông như đĩa xôi, màu đỏ.

Nguồn Gốc Cây Mâm Xôi: Cây Mâm Xôi được ghi nhận trong sách dược thảo ở Anh từ năm 1548, sau đó được trồng phổ biến ở châu Âu và Bắc Mỹ từ thế kỷ 19. Ở nước ta,quả mâm xôi được trồng nhiều ở các địa phương có khí hậu lạnh và đang được bán trong các chợ, siêu thị.

Đặc Điểm Của Cây Mâm Xôi:
Cây Mâm Xôi thuộc loại cây nhỡ thân leo, cành nhiều lông và gai, lá đơn có lông, phiến lá chia 5 thuỳ hình chân vịt. Cụm hoa hình chùm có 5 cánh trắng, nhiều nhị đực, nhiều lá noãn đỏ, khi chín thành quả hạch, tập hợp thành quả kép trông giống mâm xôi nên gọi là quả mâm xôi. Quả Mâm xôi chín màu đỏ tươi rất đẹp, vị chua ngọt, ăn ngon. Cây Mâm Xôi mọc hoang dại ở khắp vùng đồi núi rừng miền Bắc nước ta.

Công Dụng của Cây Mâm Xôi
Ở Ấn Độ, người ta dùng quả làm thuốc chữa bệnh đái dầm của trẻ em. Lá được dùng làm thuốc điều kinh, gây sảy thai.

TS. BS dinh dưỡng Huy Phong (Trung tâm Thực phẩm dinh dưỡng TP.HCM) cho biết: theo y học cổ truyền, quả mâm xôi là loại thuốc bổ can, thận, đã có từ rất lâu đời giúp làm ấm cho cơ thể, do đó có tác dụng bảo vệ gan và tăng cường năng lượng. Đặc biệt, quả mâm xôi phù hợp cho những người bị cảm lạnh. Gần đây, Y học hiện đại còn phát hiện ra quả mâm xôi có tác dụng ngăn chặn ung thư, chống lão hóa và chứng xơ cứng động mạch, điều tiết hệ thống sinh dục và nhiều tác dụng khác.

Chống oxy hóa: quả mâm xôi có vitamin C, flavonoid, acid ellagic, là những chất chống oxy hóa. Acid ellagic có khả năng chống oxy hóa tương đương vitamin E, vì vậy nên ăn quả mâm xôi để chống lão hóa, ngừa bệnh tim mạch, đái tháo đường và ung thư.

Bệnh tiết niệu: xưa kia người ta dùng quả mâm xôi để trị nhiễm trùng đường tiểu, tuy nhiên những thử nghiệm khác không thấy tính kháng khuẩn của dịch quả mâm xôi. Có báo cáo cho rằng nước sắc rễ và lá trị được nhiễm trùng đường tiểu do E. coli.

Trị sạn thận: mâm xôi làm giảm lượng lớn canxi trong nước tiểu, vì vậy có khả năng chống sạn thận.

Trị đái tháo đường: Đông y quan niệm đái tháo đường thuộc chứng tiêu khát do chân âm hao tổn. Phế khát gây thích uống nhiều, vị khát gây ăn nhiều không biết no, thận khát sinh ra tiểu nhiều. Quả mâm xôi thanh nhiệt, giải khát, giúp hỗ trợ thanh nhiệt ở các tạng phủ bệnh. Vị ngọt trong quả mâm xôi là fructose, một loại “đường chậm” vì thế người bị đái tháo đường không phải kiêng dùng. Briggs C.J. công bố rằng mâm xôi làm giảm đáng kể glucose huyết ở vật thí nghiệm (Can Pharmaceutical 1997).

Chống ốm nghén: kinh nghiệm dân gian dùng quả mâm xôi cho phụ nữ ốm nghén. Tuy nhiên, với dược học hiện đại, chưa có công bố thử nghiệm về tác hại của quả mâm xôi vào thai nhi, vì vậy, nên cẩn thận khi dùng cho thai phụ.

Tăng khả năng tình dục: nghiên cứu của các nhà khoa học cho thấy cơ quan sinh dục suy yếu có hàm lượng kẽm thấp. Các nhà khoa học phát hiện trong hạt quả mâm xôi có hàm lượng kẽm rất cao, được cơ thể hấp thụ tốt. Kẽm là chất dinh dưỡng quan trọng cho tình dục, nó có thể kiểm soát hàm lượng testosteron, giúp nam giới nhanh chóng hưng phấn và tăng cường sức mạnh của tinh trùng. Các nhà khoa học còn khuyên trước khi quan hệ tình dục nên ăn mấy quả mâm xôi vì trong quả mâm xôi còn có hàm lượng chất chống oxy hóa rất cao, giúp máu lưu thông tốt hơn tới cơ quan sinh dục.

Trị viêm gan mạn tính, sưng gan, viêm tuyến vú: dùng 30 – 40g cành lá cây mâm xôi, với cây ô rô, mộc thông, mỗi vị 15 – 20g, sắc uống.

Trị viêm gan cấp và mạn, viêm tuyến vú, viêm loét miệng: cành lá cây mâm xôi 30g, ba kích, kim anh, mỗi vị 10 – 15g, sắc uống.

Kháng viêm, tăng cường miễn dịch: Với một hàm lượng lớn chất flavonoid, quả mâm xôi có khả năng kháng khuẩn, tiêu viêm, hạ áp, chống dị ứng… đặc biệt làm nhuận da và bảo vệ da, nên nó góp phần không nhỏ trong việc làm đẹp da.

Giúp sáng mắt, tăng cường trí nhớ: Trong thành phần của quả mâm xôi có chứa một hàm lượng lớn chất chống ôxy hóa, loại chất này khi vào cơ thể sẽ có tác dụng phòng ngừa sự ôxy hóa của võng mạc và loại trừ những gốc tự do gây hại đến võng mạc. Vì vậy, quả mâm xôi được dùng làm thuốc để bảo vệ và nâng cao thị lực cũng như có tác dụng kiện não, ích trí, tăng khả năng tư duy.

Bổ thận, trợ dương: Quả mâm xôi có các hoạt tính giúp cải thiện vi tuần hoàn ở dương vật, nâng cao thần kinh hưng phấn. Từ đó, quả mâm xôi có tác dụng tốt trong phòng chữa những trường hợp liệt dương hoặc suy giảm ham muốn… Quả mâm xôi điều trị chứng tiểu nhiều, tiểu rắt; hạn chế tình trạng tóc bạc sớm, béo phì.

Phòng và điều trị ung thư: Một loại thành phần cực kỳ có lợi cho sức khỏe là anthocyanin đã được tìm thấy trong quả mâm xôi chất này có tác dụng phá vỡ các gốc tự do phòng chữa bệnh ung thư.

Giúp vòng eo thon gọn: Mâm xôi, cùng với các loại dâu khác được xem là những thực phẩm tuyệt vời vì chúng rất giàu các chất chống oxy hóa, giúp bảo vệ tim và mạch máu, phòng chống bệnh ung thư được xem là một sự lựa chọn lành mạnh cho những lúc bạn thèm ăn quà vặt.

Giúp xương cứng cáp: Chỉ cần 2 vốc quả mâm xôi cũng đủ cho lượng mangan cần thiết mỗi ngày. Mangan giúp cơ thể hình thành các mô kết nối, đóng vai trò quan trọng trong việc xây dựng cấu trúc xương cứng chắc, theo chuyên gia Wilson.

Tăng cường tế bào: Quả mâm xôi chứa folate, còn được biết đến với cái tên vitamin B9 hoặc a-xít folic, đóng vai trò chủ chốt trong quá trình phân chia và tăng trưởng của tế bào. Phụ nữ mang thai được khuyên phải bổ sung đầy đủ vitamin B9 để giảm thiểu nguy cơ sinh non, suy dinh dưỡng bào thai hoặc thậm chí tạo ra thai nhi bị khuyết tật ống thần kinh (nguyên nhân dẫn đến tình trạng nứt đốt sống, não úng thủy, thai không có hộp sọ).

Cải thiện hệ tiêu hóa: Quả mâm xôi chứa lượng rất cao chất xơ, có thể nói là đứng nhất nhì trong làng trái cây thế giới. Theo tính toán, một vốc tay quả mâm xôi chứa khoảng 8g chất xơ, trong khi giới chuyên gia khuyên nên bổ sung 25g chất xơ mỗi ngày để giúp hệ tiêu hóa hoạt động tốt. Chất xơ cũng giúp cải thiện sức khỏe bằng cách giảm lượng cholesterol có trong máu.

 

Hướng dẫn chọn mua quả mâm xôi (phúc bồn tử)
1. Chọn mua trái tươi ngon
Khi mua cần chọn trái thịt chắc, đầy đặc và sậm màu, không rửa mà xếp lên một cái dĩa có lót giấy thấm, bao nilông lại và cho vào tủ lạnh có thể giữ được vài ngày.
2. Không được ngâm lâu trong nước
Đừng ngâm lâu trong nước, đừng để ở nhiệt độ phòng và cũng đừng phơi ngoài ánh sáng dễ làm hư hỏng và biến màu trái.
3. Bảo quản bằng đông lạnh
Có thể bảo quản cả năm trong ngăn đá bằng cách rửa sạch sau đó lau khô bằng giấy thấm, xếp vào bao nilông và cho vào ngăn đá. Có thể thêm một ít nước cốt chanh vào trái sẽ giúp trái giữ được màu sắc ban đầu. Các hoạt chất anthocyanin và sắc tố vẫn tồn tại trong trái tươi và đông lạnh nhưng sẽ không còn trong quá trình chế biến hoặc đóng hộp.

Cách Dùng Quả Mâm Xôi:
1. Ăn tươi
100g mỗi ngày, hoặc trộn chung với sữa tươi, yogurt, mật ong cho các bữa ăn sáng, làm bánh mứt, làm kem, trang trí các loại bánh, xốt dầu giấm.

2 Dạng bột
Dạng bột xay mịn từ trái khô, ngày ba lần, mỗi lần một muỗng nhỏ, ngậm trong miệng cho tan rồi uống nước.

3 Dạng mứt
Nhiều nước làm mứt đông từ trái phúc bồn tử, khi ăn phết lên bánh mì với bơ đào nhân, hạnh nhân hoặc bơ đậu phộng thành món sandwich truyền thống mà dân Bắc Mỹ gọi là PB&J (Peanut Butter and Jelly sandwich).

4 Ngâm rượu
Ngâm rượu, uống mỗi ngày 20 – 30ml, hai lần trong ngày.
 

Sưu Tầm Và Biên Soạn